Berg en Dal energieneutraal in 2050
De gemeenteraad van Berg en Dal heeft de ambitie uitgesproken in 2050 energieneutraal te willen zijn. Met als tussendoel 55% reductie van de CO2-uitstoot in 2030. De WMG geeft de voorkeur aan een groot zonnepark (met veel natuur & landschap) op een geschikte plek boven versnippering van meerdere kleinere projecten over de hele gemeente.
(4 augustus 2024)
Gewijzigde inrichting zonnepark Lagewald
Nadat de gemeente eind 2023 de omgevingsvergunning heeft verleend voor de aanleg van zonnepark Lagewald, moest er nog instemming komen van de provincie vanwege de beschermde status van de das. Dit heeft ertoe geleid dat het meest zuidelijke puntje zonneveld uit het plan is geschrapt, zie het gewijzigde inrichtingsplan. Daarmee is tevens alsnog tegemoet gekomen aan het verzoek van de WMG om geen zonnepanelen te leggen op het zuidelijke perceel. Dit heeft nog een cultuurhistorische inrichting en bijzonder fraai uitzicht op het achterliggende, kleinschalige landschap. Voor de haalbaarheid van het plan was het volgens TP Solar niet mogelijk het kleine strookje zonnepanelen uit dit perceel te schrappen. Onder druk van de provincie is dit nu alsnog gebeurd, en gaat het zonnepark vooralsnog gewoon door.
Het zuidelijke perceel blijft deel uitmaken van het (landschappelijk deel van het) zonnepark. Het wordt door TP Solar gepacht en beheerd. Het beheer is gericht op behoud en verbetering van foerageer- en leefgebied van de das en zal deels bestaan uit schapenbegrazing. Aan de zuidrand wordt struweel aangeplant. De rest van het zonneveld zal niet geïntensiveerd worden. Daar blijft alles ongewijzigd.
(27 juni 2024)
Bestemmingsplan zonnepark ZEBRA Millingen vastgesteld
Na een lange discussie tussen raadsfracties heeft de gemeenteraad op 22 mei het bestemmingsplan van het toekomstig zonnepark bij Millingen vastgesteld. Moties en amendementen kregen geen meerderheid. Dit betekent dat nu de weg vrij is voor realisering van het plan voor 50 hectare zonnepanelen (43 ha op land, 7 ha op water), met de panelen in dichte oost-westopstelling. Daaromheen/naast wordt 50 ha landbouwgrond ingericht voor natuur en landschap. De WMG heeft in haar inspraakreactie aangegeven bezorgd te zijn over de ontwikkeling van de bodemkwaliteit onder de dichte oost-westopstelling. De gemeente en iniatiefnemers geven aan dat het bodemleven zal worden gemonitord. Mocht er sprake blijken te zijn van verschraling, dan kan er worden bijgesteld. De initiatiefnemers hebben aan de grondeigenaren de garantie afgegeven dat de gronden na 25 jaar in dezelfde staat zullen worden opgeleverd als bij aanleg van het zonnepark. Het WMG-bestuur heeft hier kennis van genomen.
Overigens gaat het naar verwachting nog jaren duren voordat het zonnepark kan worden gerealiseerd, omdat een stroomaansluiting voorlopig ontbreekt. En de initatiefnemers hebben tevens bevestigd dat de stroom niet zal worden ingevoerd in het Duitse stroomnet noch zal worden gebruikt voor waterstofproductie. ABO Wind had deze suggestie gedaan in een persbericht in het kader van de mogelijke nominatie van het Reichswald voor nieuw Nationaal Park in Noordrijn-Westfalen. ABO Wind wil megawindturbines in het Reichswald plaatsen en de opgewekte stroom, samen met die van zonnepark Millingen, mogelijk gaan gebruiken voor een waterstofproject, aldus het persbericht. De gemeenteraad van Berg en Dal is hier fel op tegen.
(4 januari 2024, update 8 februari 2024)
Energietransitie: zonnepark ZEBRA Millingen in procedure
Nadat vorig jaar middels een omgevingsvergunning het groene licht werd gegeven aan de realisering van zonnepark Lagewald, is nu het ontwerp bestemmingsplan voor het grote zonnepark tussen Leuth en Millingen ter inzage gelegd. Het plan is hier 50 ha zonnevelden (43 ha op land, 7 ha op water) aan te leggen, met de panelen in dichte oost-westopstelling. Daaromheen/naast wordt 50 ha landbouwgrond ingericht voor natuur en landschap. Tot en met 1 februari 2024 kunnen zienswijzen worden ingediend. De WMG beraadt zich op een reactie.
Update: De WMG heeft samen met IVN Rijk van Nijmegen een zienswijze ingediend. Een belangrijk punt daarin is de kwaliteit van de bodem onder de zonnepanelen. Gekozen is voor een harde scheiding tussen (50 ha incl. deels op water) dichtbelegde zonnevelden in oostwest-opstelling en (50 ha) gronden voor natuur en landschap. Wij vinden dat vooraf duidelijk moet zijn dat de bodem onder de zonnepanelen geen schade gaat lijden als gevolg van te weinig licht en te weinig water. Daarnaast staan we op het standpunt dat bij de inrichting van de natuurpercelen zo hoog mogelijke ambitie moet worden betracht.
(15 november 2023)
Zonnepark Lagewald, omgevingsvergunning verleend
Het college heeft definitief een omgevingsvergunning verleend. In reactie op onze zienswijze is het inrichtingsplan voor het zonnepark aangepast. Op het zuidelijke perceel is een deel van de geplande panelen verwijderd, in plaats daarvan ontstaat er een zichtlijn op het achterliggende, kleinschalige landschap. De WMG had samen met SLOG en IVN Rijk van Nijmegen voorgesteld om het hele perceel vrij te houden van zonnepanelen, gezien de grote cultuurhistorische waarde van het landschap op deze plek. Helaas. Groot was onze verbazing toen er bij het definitieve besluit tot vergunningverlening een advies van de provincie Gelderland opdook waarin precies hetzelfde wordt bepleit. Dat er op een deel van het perceel toch panelen komen te liggen, heeft vooral te maken met de wens van TP Solar om de betreffende grondeigenaar bij het project te houden.
Ook betreuren we het dat de landschappelijke inpassing met struweel langs de hekwerken aan de wegkant wordt aangebracht. Wij vrezen dat daardoor voor vogels en dieren die schuilen in dit struweel een fuik ontstaat waaruit ze maar 1 kant op kunnen, namelijk de weg op. Volgens de gemeente en projectontwikkelaar is het een tegemoetkoming aan de buurt om de panelen op deze manier aan het oog te onttrekken, maar wij denken dat struweel aan de binnenzijde van het hek hetzelfde effect kan hebben als het de tijd krijgt om in het gaas te groeien.
Al met al hebben we besloten niet in beroep te gaan tegen het besluit tot vergunningverlening, omdat we een beroep niet kansrijk achten. Wel zullen we de ontwikkeling van dit zonnepark nauwlettend gaan volgen. Het is tenslotte een 'pilot', opdat men ervan kan leren.
[Uitgerekend in een oud, kleinschalig landschap aan de Lagewald gaat nu een zonnepark komen. Jammer.]
(6 augustus 2023)
Zonnepark Lagewald, zienswijze omgevingsvergunning
Ons pleidooi in de carrousel van 11 mei 2023 om het inrichtingsplan voor het zonnepark aan te passen, teneinde landschap en natuur te sparen, kon helaas op weinig begrip en sympathie rekenen. Passanten moesten maar even de andere kant op kijken, zo werd er simpel gezegd. Dit betekent dat het plan nu in procedure is voor een omgevingsvergunning. De WMG zal mede namens SLOG en IVN Rijk van Nijmegen een zienswijze indienen, want wij vinden het huidige plan niet acceptabel. Natuurlijk zien ook wij de noodzaak van de energietransitie, maar dat betekent niet dat er geen zorgvuldige afweging van belangen kan plaatsvinden.
(8 mei 2023, update 12 mei)
Plan zonnepark Lagewald: toch geen ruimte voor de patrijs?
Het inrichtingsplan voor zonnepark Lagewald dat het college in procedure wil brengen bevat veel te weinig ruimte voor natuur en landschap. Na protest van de buurt is een veld geschrapt en wil men de resterende velden volleggen met zonnepanelen. Het mooie voornemen om met de komst van het zonnepark tegelijkertijd het leefgebied van (akker)vogels zoals de patrijs te verbeteren, is daardoor als een kaartenhuis in elkaar gestort. De WMG vraagt de gemeenteraad, in een brief mede namens SLOG en IVN Rijk van Nijmegen, om het plan aan te passen.
Conform de wens van de gemeenteraad wordt een plan eerst nog aan de raad voorgelegd alvorens het college als bevoegd gezag besluit de procedure voor een omgevingsvergunning te starten. Dit is nu het geval bij zonnepark Lagewald. Op 11 mei wordt het besproken in de carrousel.
De WMG en andere natuurorganisaties hebben in de afgelopen twee jaar regelmatig laten weten hoe ze over het plan denken. Een deel van onze opmerkingen is overgenomen en heeft tot verbetering van het plan geleid. Ook is advies gevraagd aan SOVON, het kenniscentrum voor vogels. Zij heeft aangegeven welke maatregelen nodig zijn om in het plangebied mogelijkheden te scheppen die gunstig zijn voor de patrijs (en in mindere mate de veldleeuwerik). Het gaat dan met name om broed- en wintervoedselhabitat. Het plan leek de goede kant op te gaan, maar recent is na protest van de buurt een zonneveld geschrapt. Met als gevolg dat de resterende velden volgelegd worden. Ontwikkeling van kruidenrijk grasland tussen de panelen zal niet meer mogelijk zijn, want het wordt er veel te donker.
Een ander kritiekpunt is dat nu ook het zuidelijk deel waar een fraaie doorkijk was naar een prachtig kleinschalig landschap aan de Duitse kant, wordt volgelegd. Aanvankelijk zou dit vrij kunnen blijven, maar is nu dus ook gesneuveld.
Update (12 mei 2023): de bespreking in de carrousel was teleurstellend. Zowel procedureel als inhoudelijk. Jammer dat er zo weinig kennis is van en belangstelling voor het onderwerp biodiversiteit. De opmerking van de (invallende) wethouder dat het plan onderbouwd is door de adviezen van twee gerenommeerde adviesbureaus (SOVON en Natuurbalans) klopt feitelijk niet, want die hebben juist geadviseerd over het eerdere plan met o.a. minder brede panelen dus meer licht op de grond. Ook wordt het advies van Natuurbalans telkens opgevoerd als 'beheerplan', maar het is een technisch advies over de aan te leggen stroken met daarbij advies over slechts de eerste paar jaar beheer. Het advies van SOVON over kansen scheppen voor de patrijs is bovendien maar mondjesmaat overgenomen.
(18 januari 2022)
Energietransitie: waar staan we nu?
Eind 2019 heeft de gemeenteraad een ruimtelijke visie duurzame energieopwekking vastgesteld. Windenergie is geen optie, zonneparken wel. Enkele pilots voor zonneparken zijn in ontwikkeling. Zowel de landschappelijke inpassing, in combinatie met versterking van de biodiversiteit, als het creëren van maatschappelijk draagvlak roepen veel discussie op.
Wat landschappelijke inpassing betreft herinneren we ons nog de discussie in de gemeenteraad bij de vaststelling van de ruimtelijke visie (zie onderaan deze webpagina). De WMG stelde voor om voorwaarden voor landschappelijke en ecologische inpassing vast te leggen in een bijlage bij de ruimtelijke visie. Het college bij monde van de wethouder raadde dat af omdat men beleidsvrijheid wilde houden. De wethouder heeft wel uitgesproken dat hij bij de beoordeling van de principeverzoeken voor zonnevelden bereid is de uitgangspunten van de WMG toe te passen en de criteria mee te nemen bij de afweging. Waar ze niet passen wordt goed uitgelegd waarom ervan wordt afgeweken.
Een half jaar later heeft het college alsnog het besluit genomen om een kader voor landschappelijke en ecologische inpassing van zonnevelden vast te stellen. Dit op verzoek van de provincie, zodat de gemeente beter de regie kan voeren op de ontwikkeling van zonnevelden. Een dergelijk kader is ook nodig om eventuele strijdigheid met provinciaal beleid, zoals ganzenrustgebieden, te kunnen weerleggen aldus het collegebesluit.
Stand van zaken plannen voor zonneparken
In de gemeenteraadsvergadering van 10 december 2021 is een informatienota over de stand van zaken van de geselecteerde initiatieven besproken. In de raadsvergadering van 10 februari 2022 staat het onderwerp opnieuw op de agenda. Wat is er gewijzigd t.o.v. een half jaar eerder (zie stand van zaken verderop deze webpagina):
Zebra Millingen
Dit plan behelst een groot zonnepark van 100 ha op land (50 ha zonnepanelen, 50 ha natuur en landschap) en 7 ha zonnepanelen op de naastgelegen zandplas van De Beijer. Het project heeft een eigen website waarop de voortgang te volgen is. In september 2021 kwam het bericht dat Tennet onvoldoende capaciteit op het stroomnet heeft om de teruglevering van dit zonnepark te kunnen verwerken. Daarop volgde een reactie van de wethouder. De huidige stand van zaken m.b.t. de congestie is onbekend.
Crumpsestraat Millingen (Wiek II)
De gemeenteraad heeft op 10 december 2021 een motie aangenomen waarin de raad uitspreekt dat zij het plan Wiek II niet wenselijk acht omdat draagvlak ontbreekt, en zij verzoekt het college bij de initiatiefnemer nogmaals onder aandacht te brengen dat de raad geen medewerking tot ontwikkeling zal verlenen als het draagvlak, naar oordeel van de raad, niet
aanwezig is. Daarmee lijkt dit project voorlopig niet haalbaar.
Rioolwaterzuivering Botsestraat Millingen
Er zijn ons geen nieuwe ontwikkelingen bekend.
Boersteeg
Ook hier geen nieuwe ontwikkelingen. Er is ook niet gereageerd op inbreng vanuit de natuurorganisaties, in het kader van het partneroverleg natuur en landschap, over het inrichtingsplan.
Lagewald
Vier lokale natuurorganisaties (WMG, Stichting Landschap Ooijpolder-Groesbeek, IVN Rijk van Nijmegen en Vogelwerkgroep Rijk van Nijmegen) hebben gezamenlijk een reactie gegeven n.a.v. de presentatie van het inrichtingsplan in het partneroverleg natuur en landschap d.d. 29 juni 2021. Daarop volgde een aanpassing van het inrichtingsplan. Daarna hebben de vier organisaties nogmaals hun standpunt aan de gemeente kenbaar gemaakt. Een belangrijk uitgangspunt voor ons is dat de aangelegde natuur en landschapselementen in stand blijven nadat het zonnepark (na 25 jaar?) is afgebroken.
(6 augustus 2021)
Stand van zaken plannen voor zonneparken
Op 30 juni 2021 heeft een thema-avond (opent link, hier terug te kijken) van de gemeenteraad plaatsgevonden over de initiatieven in het zoekgebied bij Millingen:
Zebra Millingen
Dit plan behelst een groot zonnepark van 100 ha op land (50 ha zonnepanelen, 50 ha natuur en landschap) en 7 ha zonnepanelen op de naastgelegen zandplas van De Beijer. De provincie Gelderland ziet dit inmiddels als een voorbeeldproject voor landschappelijke inpassing van zonnevelden, in combinatie met versterking van natuur en landschap. Zie ook de presentatie die tijdens de thema-avond is gegeven. In Milieujournaal 182 (december 2020) staat een interview met initiatiefnemer Zebra en Vereniging Nederlands Cultuurlandschap die bij het project is betrokken. Wat de WMG betreft is zo'n grootschalig plan waarbij navenant ook meer ruimte beschikbaar is voor versterking van natuur en landschap in potentie kansrijker dan vele kleine projecten bij elkaar.
Crumpsestraat Millingen (Wiek II)
Dit is een voorbeeld van zo'n relatief klein zonnepark (5,7 ha) waarbij je je kunt afvragen of dit wenselijk is want er is dan ook weinig oppervlakte beschikbaar voor landschappelijke inpassing en versterking van natuur en landschap. Zie ook de presentatie die tijdens de thema-avond is gegeven.
Rioolwaterzuivering Botsestraat Millingen
Ook dit plan is gepresenteerd tijdens de thema-avond, helaas geen pdf van de presentatie beschikbaar. Een jaar geleden (zie hieronder) heeft de WMG gereageerd op het toen gemaakte inrichtingsplan; dat lijkt niet tot veel aanpassingen te hebben geleid. Opvallend ook dat er weinig opmerkingen vanuit de raadsleden kwamen over dit plan, vergeleken met bijv. het plan van Wiek II. Op de zoekgebiedenkaart is de waterzuivering als specifieke 'no regret' locatie aangewezen, maar dat betrof alleen de waterzuivering met achtergelegen perceel (eigendom Waterschap Rivierenland) van 1,2 ha. In het huidige plan is er bijna 6 ha landbouwgrond van naburige eigenaren bijgekomen. Alle reden dus om ook hier dezelfde eisen te stellen ten aanzien van landschappelijke inpassing en versterking van natuur en landschap. En dat houdt natuurlijk veel meer in dan het plaatsen van een ooievaarsnest en insectenhotel zoals de vertegenwoordiger van het waterschap voorstelde.
Over de plannen voor het Groesbeekse zoekgebied volgt waarschijnlijk een thema-avond later dit jaar. Wel zijn deze 2 plannen gepresenteerd in het partneroverleg natuur en landschap (= periodiek overleg tussen gemeente en natuur- en landschapsorganisaties) op 29 juni 2021:
Boersteeg
Het inrichtingsplan voor dit 8 ha grote zonnepark nabij Boersteeg en Dennenkamp, en gelegen langs de Ecologische Verbindingszone, is al eerder besproken en becommentarieerd, zie hieronder. In de tussenliggende tijd heeft de gemeente advies gevraagd aan SOVON over de wenselijke inrichting van zonneparken in relatie tot verbetering van het leefgebied voor akkervogels, met name patrijs en veldleeuwerik. De EVZ-strook heeft een belangrijke functie als voortplantings- en leefgebied van deze kwetsbare soorten; uitbreiding ervan is zeer gewenst. Het uitgebrachte advies is (nog) niet openbaar gemaakt, wel heeft SOVON de resultaten gepresenteerd in het partneroverleg. Daar is ook de nieuwste versie van het inrichtingsplan toegelicht in een presentatie. Aan de deelnemers van het partneroverleg is gevraagd om een reactie op het plan te geven (volgt nog). In Milieujournaal 183 (mei 2021) staat een interview met aanwonende Henk Smit over wat het betekent om een zonneveld naast de deur te krijgen.
Lagewald
Vlakbij het plan Boersteeg heeft het college een tweede plan geselecteerd voor uitwerking: aan beide zijden van de weg Lagewald met in totaal
15 ha grond waarvan 10,5 ha binnen het hekwerk van het zonneveld komt te liggen. Zie de presentatie in het partneroverleg. Ook op dit plan heeft de gemeente een reactie van de natuurorganisaties gevraagd (volgt nog).
(11 februari 2021)
Geen zonnevelden kleiner dan 2 ha
Het gemeentebestuur heeft op 26 januari 2021 het besluit genomen om - binnen en buiten de zoekgebieden - geen zonnevelden kleiner dan 2 ha toe te staan. Aanleiding voor het besluit is het gegeven dat er steeds meer burgers en bedrijven zijn die hun zonnepanelen niet op het dak maar op de grond willen leggen bijv. in de tuin. De WMG is het eens met het college dat dit een enorme verrommeling van het landschap teweeg zal brengen, terwijl de duurzaamheidswinst beperkt is. Een uitzondering geldt voor oppervlaktes tot 50 m2. Het besluit geldt in ieder geval tijdens deze coalitietermijn.
Een goede landschappelijke inpassing, met versterking van natuurwaarden, is eigenlijk alleen mogelijk bij zonneparken van voldoende omvang. Dat inzicht begint steeds meer door te dringen. Een rekenvoorbeeld: een 15 m brede strook voor landschappelijke inpassing en versterking van natuur (15 m is hiervoor een bescheiden invulling) rond een zonneveld betekent dat op een perceel van 2 ha (van 100 bij 200 m) zo'n 1,2 ha (70 bij 170 m) beschikbaar is voor het eigenlijke zonneveld, dus 60%. Bij een perceel van 12 ha (van 300 bij 400 m) zou zo'n strook rondom ca. 2 ha oppervlak innemen. Bij een zelfde 60/40 (zonnevelden/natuur & landschap) verhouding kun je in dat geval niet alleen stroken rondom aanleggen, maar ook grotere stukken/blokken natuur realiseren voor de noodzakelijke substantiële versterking van natuur- en landschapswaarden.
(12 januari 2021)
Nog een pilot zonnepark aangewezen
Nadat het college in maart 2020 een drietal initiatieven voor zonneparken had geselecteerd als pilot voor verdere uitwerking (zie hieronder), is er eind 2020 nog een vierde pilot aangewezen. In Groesbeek, aan beide zijden van de Boersteeg richting Lagewald, is een initiatief ingediend voor een zonnepark van totaal 17 hectare waarvan 10 ha zonnepanelen (onduidelijk is of dit inclusief de paden rondom/tussen de rijen panelen is of alleen de oppervlakte 'glas' betreft). Meer informatie hebben wij op dit moment niet.
(28 oktober 2020)
Algemeen: stand van zaken
Naar aanleiding van raadsvragen heeft het gemeentebestuur het collegebesluit van 17 maart 2020 openbaar gemaakt waarin besloten is om nu een drietal pilots te selecteren voor verdere uitwerking. Er lagen op dat moment 11 principeverzoeken bij de gemeente, verzoeken waarin aan de gemeente wordt gevraagd of men bereid is mee te werken aan afwijking van het bestemmingsplan. Zonneparken zijn niet opgenomen in de bestemmingsplannen van Berg en Dal en dus moet er een procedure worden gevolgd om af te kunnen wijken van het bestemmingsplan. Uit die 11 verzoeken heeft men er nu drie geselecteerd: Crumpsestraat Millingen (5,7 ha), Biesterveld Millingen (plas plus land, 100 ha) en Boersteeg (8,2 ha, zie hieronder). Van de eerste pilot hebben we nog geen informatie beschikbaar, de tweede - het grote plan tussen Leuth, Kekerdom en Millingen - is inmiddels wel in de publiciteit gekomen. Bij dit plan is de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap betrokken bij de landschappelijke en ecologische inrichting. Er is sinds kort een website beschikbaar van dit project: Zonnepark Berg en Dal.
De keuze van het college voor de eerste drie pilots is gebaseerd op deze scoretabel. Dit geeft niet nog niet veel duidelijkheid over de details van de selectiecriteria. Verder is besloten het initiatief van Waterschap Rivierenland en twee naastgelegen grondeigenaren (5 ha) als één project te beschouwen en te behandelen als één specifieke locatie (zie hieronder het plan bij waterzuivering Kekerdom/Millingen). Van zgn. specifieke locaties is eerder besloten dat initiatieven daar sowieso in behandeling worden genomen. Aan de resterende 8 principeverzoeken is aangegeven dat zij nu in de wacht komen te staan. Want het is de bedoeling van het gemeentebestuur om later dit jaar nog twee pilots te benoemen. Het lijkt ons verstandig om eerst de huidige pilots maar eens uit te werken, aangezien die al discussie genoeg opleveren.
(24 juli 2020)
Zonnepark Boersteeg
In het zgn. partneroverleg natuur en landschap van de gemeente Berg en Dal is een presentatie door een projectontwikkelaar gehouden over het plan voor een zonnepark van 8 ha nabij de Boersteeg en Dennenkamp. Het zou pal naast de Ecologische Verbindingszone komen te liggen. Het is te prijzen dat de initiatiefnemer een inrichtingsplan (via een buurtbewoner hebben we dit stuk gekregen) voor de landschappelijke inpassing heeft laten opstellen. Bij andere plannen hebben we dat nog nooit gezien. Helaas hebben de opstellers de aanwezigheid van o.a. patrijs en veldleeuwerik in de nabije omgeving over het hoofd gezien. Ook de quick scan flora en fauna heeft de patrijs volledig gemist. Vreemd, want dit gebied is de beste patrijzenplek van Groesbeek.
In onze reactie herhalen we ons standpunt dat een zonnepark op landbouwgrond alleen acceptabel is, als naast duurzame energieopwekking ook de biodiversiteit op een hoger plan getild wordt. Immers de biodiversiteitscrisis in het Nederlandse agrarische landschap is enorm. Daarbij dient gekeken te worden naar de lokale kenmerken van natuur en landschap en de knelpunten die zich daarbij voordoen. Daarnaast dient het landschappelijk goed ingepast te zijn en geen schade toe te brengen aan bestaande natuur. En aangelegde groenelementen buiten het eigenlijke zonneveld dienen een permanente natuurstatus te krijgen en in stand te blijven na afloop van het zonnepark.
De gemeente is nu aan zet: welke eisen durft zij te stellen aan het ingediende plan?
Update: Aanwonende Henk Smit heeft een website Zonnepark Boersteeg gemaakt met daarin actuele informatie over dit plan. Ook zijn opmerkingen en berekeningen over de energietransitie in Berg en Dal zetten aan het denken.
Dit zonnepark is een van de 3 pilots voor grootschalige zonneparken die de gemeente heeft aangewezen, daarnaast is nog een zonnepark bij de waterzuivering tussen Kekerdom en Millingen in de maak (zie hieronder). Het college heeft hierover een informatienota naar de gemeenteraad gestuurd.
(4 juni 2020)
Zonneveld bij locatie kippenfarm Dennenkamp
Zeer recent werd een plan bekend om ca. 2 ha zonneveld in te richten op het terrein van de voormalige kippenfarm aan de Dennenkamp. Lees over dit specifieke plan verder op de pagina melkfabriek.
In het algemeen valt er nog wel wat op te merken over het toestaan van kleine zonneparken of zonnevelden. In de ruimtelijke visie duurzame energieopwekking worden zonnevelden tot 2 ha buiten beschouwing gelaten. De visie met bijbehorende zoekgebiedenkaart spreekt zich alleen uit over grootschalige zonneparken groter dan 2 ha. De vraag is of er dan overal in de gemeente kleine zonnevelden tot 2 ha mogen komen en welke criteria de gemeente gaat hanteren bij de vergunningverlening.
Plan Zonnepark bij de waterzuivering Kekerdom/Millingen
Via het zgn. partneroverleg natuur en landschap van de gemeente Berg en Dal ontvingen wij informatie over het plan van Waterschap Rivierenland en 2 naburige grondeigenaren voor een zonnepark op bijna 7 ha grond bij de waterzuivering aan de Botsestraat 100 tussen Kekerdom en Millingen. Helaas kon het geplande overleg met daarin een presentatie van het plan niet doorgaan vanwege de coronacrisis, in plaats daarvan werd de deelnemers van het overleg gevraagd om schriftelijk te reageren. Want, zo stond in de email van de initiatiefnemers, zij 'willen graag dat het zonnepark bij de zuivering Kekerdom goed ingepast is in het landschap en bijdraagt aan het versterken van de biodiversiteit op en rond deze percelen. Daarom willen we u graag van u vernemen, welke suggesties en ideeën voor de landschappelijke inpassing en bijpassend beheer van deze zonneparken u heeft. De initiatiefnemers, evenals de gemeente, willen graag adviezen over de landschappelijke inpassing. De initiatiefnemers kijken daarbij ook naar de haalbaarheid/kosten ervan en het effect op de productie van elektriciteit. De haalbare adviezen nemen de initiatiefnemers mee in het ontwerp/inrichtingsplan en in de aanvraag van de omgevingsvergunning' [einde citaat].
Verschillende organisaties hebben gereageerd, ook de WMG. Wij hebben voorgesteld om de afstand tussen de panelen wat kleiner te maken en de vrijkomende oppervlakte te benutten voor natuur zoals een poel en bloemrijk hooiland. En natuurlijk moeten de zonnepanelen niet zichtbaar zijn vanuit het omringende open landschap. Een brede beplanting van inheemse soorten bomen en struiken, zoals aanwezig in het heggenlandschap van de Duitse Duffelt, kan daarvoor zorgen. Helaas heeft men weinig gedaan met de aangedragen voorstellen, zo blijkt uit het bij de gemeente ingediende inrichtingsplan. Alleen aan de wegzijde wordt een 'haag' voorzien, en aan een van de zijkanten een serie fruitbomen. De 4 meter brede onderhoudsstroken tussen en langs de panelen moeten we opvatten als de bijdrage aan de biodiversiteit. Dit is wel heel magertjes. Het rondom aan het zicht onttrekken van de stellages met zonnepanelen is toch wel het minste dat je zou mogen verwachten. Vooralsnog teleurstellend.
De gemeente is nu aan zet. Zij zal moeten gaan bepalen of het voorstel voldoende is. Omdat er geen criteria zijn vastgesteld waaraan de landschappelijke en ecologische inpassing van zonnepanelen moet voldoen, zal bij ieder project een lastige discussie gaan ontstaan (ervan uitgaande dat de gemeente zich serieus ontfermt over het algemene belang van natuur en landschap). Want iedere vierkante meter die wordt ingeleverd voor een andere functie bijv. natuur en landschap gaat ten koste van de winst. Initiatiefnemers zullen dus niet staan te springen om meer te doen dan het minimale waarmee ze weg kunnen komen. Terwijl de gemeente zelf in een spanningsveld zit tussen het willen realiseren van de energietransitie en het behoud van landschap en ook van maatschappelijk draagvlak.
Algemeen: stand van zaken (eind mei 2020)
Nadat de gemeenteraad de ruimtelijke visie eind 2019 had goedgekeurd, kon het gemeentebestuur aan de slag. Er bleken zo'n 20 plannen in de maak te zijn voor zonneparken, grotere en kleinere, de meeste op landbouwgrond. Het college wil dit jaar enkele initiatieven laten uitwerken en realiseren. De keus viel daarbij op een plan voor een zonnepark van bijna 7 ha bij de waterzuivering aan de Botsestraat 100 bij Kekerdom (zie hierboven) en een plan voor een zonnepark van 8 ha nabij de Boersteeg en Dennenkamp, grenzend aan de Ecologische Verbindingszone (info volgt).
(27 december 2019)
Aangepaste ruimtelijke visie aangenomen
In de raadsvergadering van 12 december 2019 is de ruimtelijke visie duurzame energieopwekking 2019 met aanpassingen goedgekeurd. De kaart met zoekgebieden is aangepast, dwz het zoekgebied in het hellinggebied van Klein Amerika is geschrapt. Ook vond de raad het niet gewenst om zonnepanelen langs de rijksweg N325 bij Beek/Ubbergen toe te staan. Verder is een amendement aangenomen om te kiezen voor een langere (tijdelijke) looptijd van zonnevelden tot 25 jaar. Het college had in de visie een voorkeur uitgesproken voor een duur van 10 tot 15 jaar. Bij een langere looptijd zijn er meer mogelijkheden voor een goede landschappelijke inpassing. Het voorstel van de WMG om vooraf duidelijkheid te scheppen over de criteria voor de landschappelijke inpassing werd helaas niet overgenomen door de raad. De wethouder heeft wel uitgesproken dat hij bij de beoordeling van de principeverzoeken voor zonnevelden bereid is de uitgangspunten van de WMG toe te passen en de criteria mee te nemen bij de afweging. Waar ze niet passen wordt goed uitgelegd waarom ervan wordt afgeweken.
(24 november 2019)
Noodzakelijk: randvoorwaarden voor landschappelijke en ecologische inpassing
De Ruimtelijke visie duurzame energieopwekking 2019 en de naar aanleiding van de inspraak aangepaste kaart met zoekgebieden wordt op 12 december 2019 ter goedkeuring aan de gemeenteraad voorgelegd. Het agendapunt is van de vorige raadsagenda d.d. 31 oktober afgevoerd, omdat een meerderheid van de raadsleden van mening was dat er nog teveel vragen en onduidelijkheden zijn om tot een goede besluitvorming te komen. Op 28 november a.s. staat het opnieuw op de agenda van de carrousel (= soort voorbespreking voorafgaand aan de raadsvergadering). Ook de WMG is voorstander van een gedegen afweging om tot een goede balans te komen tussen het belang van duurzaamheid en dat van natuur en landschap, en ook voor ons is het nog zoeken naar wat dat dan concreet kan betekenen.
Het belangrijkste punt dat volgens de WMG daarom momenteel nog ontbreekt zijn de randvoorwaarden voor de landschappelijke en ecologische inpassing van zonnevelden. De visie biedt naar onze inschatting onvoldoende houvast om in de vergunningverlening tot een afweging van belangen te komen. In een aanvullende brief d.d. 24 november aan de raad hebben we onze ideeen hierover verwoord.
Er moet volgens ons op korte termijn een visie komen op hóe de inrichting van de zonnevelden moet worden. En die visie moet vertaald worden in praktische vergunningsvoorwaarden. De WMG doet daartoe al een voorzet in de bijlage bij haar brief.
(15 augustus 2019)
Grootschalige zonnevelden zijn ongewenst
De WMG heeft een inspraakreactie gegeven op de ontwerp-kaart met zoekgebieden en mogelijke locaties voor zonneparken op land en water. Ons voorstel is om gebruik te maken van een beslisladder waarbij eerst wordt ingezet op energiebesparing en energieopwekking op bestaande daken en bebouwing. Ook zijn wij voorstander van kleinschalige pilots om ervaring op te doen met landschappelijk en ecologisch ingepaste zonnevelden.
Update: op 30 augustus hebben we een aanvulling op onze inspraakreactie naar de gemeente gestuurd waarin we aangeven welke zoekgebieden voor ons acceptabel zouden kunnen zijn, onder voorwaarden van landschappelijke en ecologische inpassing.
(12 juni 2019, update 13 juni stukken toegevoegd)
Kaart duurzame energieopwekking ter inzage gelegd
Tot en met 23 juli 2019 wordt de ontwerp-kaart met zoekgebieden en mogelijke locaties voor zonneparken op land en water ter inzage gelegd voor het indienen van zienswijzen. De kaart hoort bij de ruimtelijke visie duurzame energieopwekking 2019 (ontwerp) die ook ter inzage ligt, evenals een rapport van adviesbureau RoyalHaskoningDHV die een flinke vinger in de pap lijkt te hebben gehad, en nog een aantal bijlagen. De WMG beraadt zich nu op haar in te dienen zienswijze. Op 2, 9 en 11 juli organiseert de gemeente infoavonden.
De kaart is een uitwerking van het Actieplan Duurzaamheid 2019-2023. Dit is in januari 2019 door de gemeenteraad vastgesteld en daarin staat dat er, om aan de taakstelling te voldoen, in 2023 voor 180 hectare aan zonnepanelen binnen de gemeente moet liggen. In 2030 zou dat 450 hectare moeten zijn, en in 2050 750 hectare. Omgerekend naar grote windturbines gaat het om resp. 17, 42 en 69 stuks. De oppervlakte landbouwgrond in de gemeente bedraagt ca. 3.600 hectare.
In Milieujournaal 175/176 (mei 2019, themanummer 'Klimaatverandering') staat een uitgebreid artikel over de plannen voor grootschalige energieopwekking in onze gemeente. Met daarbij een aantal overwegingen voor de ruimtelijke inpassing, mocht het onontkomelijk zijn om bijv. zonneparken op landbouwgrond aan te leggen. In Milieujournaal 173 (oktober 2018), na te lezen via het Archief Milieujournaal, staat een inleidend artikel over de energietransitie.
Inmiddels zijn er in Nederland toenemende zorgen over de landschappelijke en andere gevolgen van zonneparken op land, en ook op water. In elke gemeente zie je hetzelfde gebeuren: in het beleid wordt prioriteit gelegd bij het volleggen van daken en bebouwing met zonnepanelen, daarna zijn restruimtes zoals geluidsschermen, braakliggende gronden, vuilstorten etc. aan de beurt, en pas in laatste instantie zou uitgeweken moeten worden naar landbouwgrond. Maar in de praktijk zie je echter dat gemeentebesturen meteen uitwijken naar landbouwgronden voor de aanleg van grootschalige zonneparken. Uitgerekend is dat in de gemeente Berg en Dal 180 hectare aan daken geschikt is voor zonnepanelen. De stap naar zonnevelden is dus nog helemaal niet nodig.
De Wageningen Universiteit heeft in april 2019 een rapport uitgebracht over de effecten van zonneparken voor natuur, landbouw en landschap. Conclusie is dat er nog veel vragen en kennislacunes zijn.
De berekeningen van het energiegebruik en de op te wekken hoeveelheid duurzame energie vindt u in de Energievisie gemeente Berg en Dal 2017-2020.
(8 mei 2018, met update)
Bewonersbijeenkomsten
De gemeente Berg en Dal is zoals veel gemeenten bezig met de vraag hoe men in 2050 energieneutraal kan worden. Naast stimuleren van energiebesparing wil men inzetten op (groene) energieopwekking binnen de gemeentegrenzen. Dan gaat het bijv. om windturbines, zonnepanelen op bouwwerken, zonneparken en biomassa, en vooral ook over de vraag waar die kunnen komen en onder welke voorwaarden. Er is inmiddels een drietal bijeenkomsten gehouden waar bewoners konden meepraten, in Groesbeek (verslag), in Beek (verslag) en in Millingen (verslag).
Op dinsdagavond 22 mei staat een extra bijeenkomst gepland die speciaal gaat over het grondgebied van de voormalige gemeente Groesbeek. Tijdens de vorige bijeenkomst in Groesbeek zijn er verschillende voorkeuren aangegeven. Hierdoor is er geen eenduidig beeld van wat de inwoners in Groesbeek willen, aldus de gemeente. Ligt de voorkeur bij bijvoorbeeld enkele grote zonneparken? Of toch liever meerdere kleine? Zijn windmolens en biomassacentrales ook oplossingen? Deze en andere keuzes wil men graag bespreken tijdens een extra bijeenkomst. We roepen iedereen met hart voor het landschap op om hieraan deel te nemen.
Het verslag van de tweede avond in Groesbeek is inmiddels gepubliceerd. Ook hieruit kwam geen eenduidige voorkeur.
Meer info op de website van de gemeente, www.bergendal.nl/duurzame-energie